Τον Απρίλιο του 2016, το Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής και Πολιτικών Ισότητας των Φύλων, σύστησε τη δομή της Σχολικής Κοινωνικής Υπηρεσίας (ΣΚΥ), σύμφωνα με την υπ΄αριθμ. 194/2016 Απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου. Η ΣΚΥ δημιουργήθηκε στα πλαίσια λειτουργίας διαφόρων κοινωνικών δομών στα όρια του Δήμου Νέας Σμύρνης, καθώς και την υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων με συναφή αντικείμενα κοινωνικού – προνοιακού χαρακτήρα.
Η ΣΚΥ έχει ως επίκεντρο τη σχολική κοινότητα και λειτουργεί βάσει τριών κεντρικών πυλώνων:
- Ψυχοκοινωνική υποστήριξη και ευαισθητοποίηση γονέων, μαθητών και εκπαιδευτικών
- Παροχή σχολικού δεκατιανού γεύματος για οικονομικά ευάλωτες οικογένειες
- Ασφάλιση ατυχημάτων για το παιδί στο σχολείο
Πώς φτάσαμε στη δημιουργία της Σχολικής Κοινωνικής Υπηρεσίας
Η όξυνση της κρίσης μέσα στην οικογένεια, οι μακρές λίστες αναμονής στους δημόσιους φορείς των κοινοτικών υπηρεσιών σχετικά με αιτήματα που αφορούν τα παιδιά, καθώς και το αίσθημα ανασφάλειας και άγχους για το τι μέλει γενέσθαι, οδήγησαν σε αυξημένο αριθμό αιτημάτων από οικογένειες του Δήμου Νέας Σμύρνης για Κοινωνική και Ψυχολογική υποστήριξη. Στα αιτήματα αυτά, παρατηρήθηκε μια γενικότερη αύξηση των εντάσεων στις οικογένειες, αδυναμία διαχείρισης των συγκρούσεων, καθώς και μια απορρύθμιση των σχέσεων μέσα στην οικογένεια, ιδίως μετά από καταστάσεις κρίσης (όπως, ανεργία, διαζύγιο, απώλειες, καταστάσεις αδιεξόδου και συνεχείς εκπτώσεις στις ποιοτικές προδιαγραφές του βιοτικού επιπέδου). Επιπλέον, πολλά από τα αιτήματα αφορούσαν τη γενικότερη ένδεια των νοικοκυριών με παιδιά, όπου υπάρχει δυσκολία κάλυψης αναγκών α) υλικών (φαγητό, ρούχα, στέγαση, δαπάνες για επιμορφωτικούς ή ψυχαγωγικούς σκοπούς), β) συναισθηματικών (ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον, γονεϊκή διαθεσιμότητα) και γ) κοινωνικών (δυνατότητα συμμετοχής σε ομαδικές εκδηλώσεις, δραστηριότητες, εκδρομές). Παράλληλα, η αποσταθεροποίηση στο σχολικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο φοιτούν τα παιδιά, επέφερε αυξημένο αριθμό περιπτώσεων που παραπέμφθηκαν από τις σχολικές μονάδες.
Έτσι, προέκυψε σαν επιτακτική ανάγκη η ΣΚΥ να στελεχωθεί από έναν Κοινωνικό Λειτουργό και μια Ψυχολόγο, οι οποίοι λειτουργούν ως πλαίσιο αναφοράς, στήριξης και δικτύωσης με δομές και υπηρεσίες.
Οι τρεις Κεντρικοί Πυλώνες της Σχολικής Κοινωνικής Υπηρεσίας
- Ψυχοκοινωνική υποστήριξη και ευαισθητοποίηση γονέων, μαθητών και εκπαιδευτικών
Ο πρώτος πυλώνας αφορά την ψυχοκοινωνική στήριξη μαθητών και των οικογενειών τους, καθώς και των εκπαιδευτικών με διαρκή συνεργασία μέσω συνεδριών (ατομικών και ομαδικών) και εκπαιδεύσεων, επιμορφώσεων, καταρτίσεων, μέσω του προγράμματος «Χτίζοντας γέφυρες μεταξύ σχολείου και οικογένειας».
Συγκεκριμένα, στόχος του προγράμματος είναι:
- Η γεφύρωση των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων που αποτελούν οι μαθητές και οι οικογένειες τους και η πλαισίωση αυτών, με Κοινωνικά Προγράμματα και Δομές του Δήμου Νέας Σμύρνης
- Η αντιμετώπιση περιπτώσεων κρίσης στο σχολικό περιβάλλον σε επίπεδο μαθητών γονέων και εκπαιδευτικών:
- Σε επίπεδο μαθητών: αντιμετώπιση δυσκολιών προσαρμογής στο σχολικό περιβάλλον, βελτίωση συμπεριφοράς και βαθμού συμμετοχής στην τάξη, ενίσχυση κοινωνικών σχέσεων, δεξιοτήτων και συναισθηματικής ωριμότητας παιδιών, κ.α.
- Σε επίπεδο γονέων: βελτίωση της σχέσης γονέα – παιδιού, ενίσχυση γονεϊκού ρόλου, διαχείριση δυσκολιών (οριοθέτηση, δυσκολίες επικοινωνίας, διαχείριση συγκρούσεων, ενδοσχολική και ενδοοικογενειακή βία, διαζύγιο, ζητήματα ψυχικής υγείας, κ.α.), και
- Σε επίπεδο εκπαιδευτικών: κατανόηση και υποστήριξη μαθητών, ανταπόκριση σε τυχόν ιδιαίτερες ανάγκες τους (π.χ. πολιτισμικές, κοινωνικοοικονομικές, μαθησιακές, κ.α.), διαθεσιμότητα και υποστήριξη γονέων για τυχόν διευκρινήσεις ή/και ειδικές κατευθύνσεις ως προς τη μελέτη των μαθητών, κ.α.
- Η ανεύρεση κατάλληλων πηγών υποστήριξης στην κοινότητα μέσω της δικτύωσης και συνεργασίας με κατάλληλα πλαίσια και φορείς
Μορφές παρέμβασης
Η παρέμβαση έχει ολιστικό χαρακτήρα και αφορά:
- Την αξιολόγηση και εκτίμηση του προβλήματος/αναγκών
- Τη συμβουλευτική υποστήριξη γονέων, μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών σε επίπεδο πρόληψης και διαχείρισης δυσκολιών (π.χ. παραβατική συμπεριφορά, δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο, σχολική άρνηση, οριοθέτηση και τρόποι διαχείρισης δυσλειτουργικών συμπεριφορών, δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις και αλληλεπιδράσεις, δυσκολίες στην επικοινωνία, κ.α.)
- Τη δικτύωση με κατάλληλες υπηρεσίες (π.χ. Κοινωνικό Παντοπωλείο, Κοινωνικό Φαρμακείο, Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης, κ.α.)
- Διεκπεραίωση Εισαγγελικών Παραγγελιών από το Τμήμα Εισαγγελίας Ανηλίκων, διερευνώντας ενδεικτικά, τα παρακάτω:
- Συνθήκες διαβίωσης οικογένειας (υγιεινή, καθαριότητα, καταλληλότητα χώρου και εξοπλισμού, θέματα ασφάλειας, είδη πρώτης ανάγκης, όπως φαγητό, ρουχισμός, θέρμανση, κ.α.)
- Ψυχοκοινωνικό ιστορικό, συμπεριλαμβανομένων των σχέσεων και αλληλεπιδράσεων με σημαντικούς άλλους (κοινωνικές, φιλικές σχέσεις, ευρύτερο οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον, κ.α.)
- Θέματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και κατάσταση υγείας παιδιού και οικογένειας
- Θέματα σταθερότητας και παροχής ασφάλειας από την οικογένεια και κάλυψη συναισθηματικών αναγκών των ανηλίκων, κ.α.
- Τη διοργάνωση δράσεων – ομιλιών σε σχολικές μονάδες του Δήμου με συγκεκριμένη θεματολογία, με στόχο την ευαισθητοποίηση εκπαιδευτικών, γονέων και μαθητών για ζητήματα ψυχικής υγείας
- Τη διασύνδεση με την ευρύτερη Κοινότητα στα πλαίσια της Τοπικής Ομάδας Προαγωγής Ψυχικής Υγείας (Τ.Ο.Π.Ψ.Υ.) μέσω δράσεων – ομιλιών
Προϋποθέσεις Ένταξης στο Πρόγραμμα:
- Αποδεικτικό Κατοικίας ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, Μισθωτήριο, κτλ.) που να πιστοποιεί ότι είναι κάτοικοι του Δήμου Νέας Σμύρνης
- Έντυπο Συγκατάθεσης Γονέα-Κηδεμόνα / Υπεύθυνη Δήλωση, όπου θα δηλώνεται η συγκατάθεση των γονιών στη διαδικασία συμβουλευτικής, καθώς και το σχολείο φοίτησης του ανήλικου
- Παροχή σχολικού δεκατιανού γεύματος για οικονομικά ευάλωτες οικογένειες
Ο δεύτερος πυλώνας αφορά την ενίσχυση των οικογενειών, που λόγω της οικονομικής κρίσης αδυνατούν να καλύψουν τη δαπάνη του δεκατιανού των παιδιών τους στο σχολείο, μέσα από την ανάπτυξη του προγράμματος «Σχολικό Δεκατιανό».
Συγκεκριμένα, παρέχεται δεκατιανό γεύμα σε μαθητές που φοιτούν σε σχολεία Α’ βάθμιας και Β’ βάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου Νέας Σμύρνης. Τα παιδιά-μαθητές σιτίζονται μέσω του σχολικού κυλικείου με προϊόντα διατροφής αξίας 1,80 ευρώ / σχολική ημέρα πλέον του νόμιμου Φ.Π.Α.. Το μικρόγευμα ενδεικτικά περιλαμβάνει: Σάντουιτς ή τυρόπιτα και χυμό. Αξίζει να σημειωθεί πως απαραίτητη είναι η σύναψη σύμβασης μεταξύ κυλικείου και εκάστοτε σχολικής μονάδας, γεγονός το οποίο είναι ανεξάρτητο από την Κοινωνική Υπηρεσία, αποτελεί δε προϋπόθεση, για την έναρξη και λειτουργία του προγράμματος.
Το πρόγραμμα «Σχολικό Δεκατιανό» λειτουργεί κάτω από την ομπρέλα της Σχολικής Κοινωνικής Υπηρεσίας από το σχολικό έτος 2016-2017 και καλύπτει περίπου 150 μαθητές ετησίως.
Προϋποθέσεις Ένταξης στο Πρόγραμμα:
- Αίτηση Ένταξης στο Πρόγραμμα Σίτισης Οικονομικά Αδύναμων Μαθητών του Δήμου Νέας Σμύρνης
- Ισχύουν οι προϋποθέσεις ένταξης στις δομές και τα προγράμματα Κοινωνικής Πολιτικής σύμφωνα με την από 25-5-2017 αρ. Απόφασης 135/2017 του Δημοτικού Συμβουλίου
- Σε περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος είναι δικαιούχος των Κοινωνικών Δομών, καλείται να το γνωστοποιήσει στην Αίτησή του
- Σε περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος δεν είναι δικαιούχος των Κοινωνικών Δομών, χρειάζεται να προσκομίσει επιπλέον το Ε9 καθώς και τα πρόσφατα εκκαθαριστικά σημειώματα της οικογένειάς του/της
- Ασφάλιση Ατυχημάτων για το παιδί στο σχολείο
Ο τρίτος πυλώνας αφορά την έγκαιρη ιατροφαρμακευτική κάλυψη των παιδιών σε περίπτωση ατυχήματος στο σχολείο. Συγκεκριμένα, η ΣΚΥ κλήθηκε να αναπτύξει έναν τρίτο πυλώνα το Σεπτέμβριο του 2020, που έχει ως επίκεντρο την κάλυψη της ασφάλειας των παιδιών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσω ομαδικής ασφάλισης ατυχημάτων στο σχολείο, παρέχοντας πρωτίστως πρωτοβάθμια υγειονομική κάλυψη και φροντίδα στους μαθητές των δημόσιων σχολείων. Το πρόγραμμα «Ασφάλιση ατυχημάτων για το παιδί στο σχολείο» καλύπτει τα παιδιά της Α’ Βάθμιας Εκπαίδευσης κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2020-2021.
Το πρόγραμμα «Ασφάλιση ατυχημάτων για το παιδί στο σχολείο», καλύπτει την παραπάνω ανάγκη, ταυτόχρονα όμως, ανακουφίζει τους γονείς – κηδεμόνες από το άγχος και την αγωνία που βιώνουν (πολύωρη αναμονή σε επείγοντα νοσοκομείου, έξοδα διαγνωστικών εξετάσεων και αποκατάστασης, η απαραίτητη φυσιοθεραπεία, κλπ).
Να σημειωθεί εδώ ότι μέσω του ομαδικού προγράμματος ασφάλισης ατυχημάτων στο σχολείο, καλύπτονται οι μαθητές: κατά την ώρα των μαθημάτων – διαλειμμάτων – εκδρομών και σχολικών εκδηλώσεων, και κατά τη διάρκεια ολοήμερου σχολείου, πάντα με την επίβλεψη των αρμοδίων γι’ αυτό οργάνων (δασκάλων, καθηγητών, νηπιαγωγών), καθώς και μία (1) ώρα πριν (κατά την μετάβαση) και μία (1) ώρα μετά (κατά την επιστροφή στην κατοικία τους).
