(Φωτό: Η προκυμαία κατά την πυρπόληση της πόλης.)
Φέτος συμπληρώνονται 90 χρόνια από την ίδρυση της πόλης μας.
Μέσα απ’ αυτή τη σελίδα, θα κάνουμε μια αναδρομή (σε συνέχειες) στην ιστορία, όχι μόνο της πόλης μας, αλλά και της Σμύρνης, απ’ όπου ξεκίνησαν όλα.
Θα ξεκινήσουμε από τα προϊστορικά χρόνια και θα φτάσουμε στο σήμερα…
Οδηγός μας, το Λεύκωμα της πόλης μας «Νέα Σμύρνη, από την καταστροφή στη δημιουργία», του οποίου η δεύτερη έκδοση κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες.
Οι πρόσφυγες στην Ελλάδα
Η «Σύμβασις περί Ανταλλαγής Ελληνικών και Τουρκικών Πληθυσμών», που υπογράφτηκε στη Λωζάννη (30 Ιανουαρίου 1923) οριστικοποίησε και νομιμοποίησε τα τετελεσμένα, συντρίβοντας τα όνειρα των προσφύγων για παλιννόστηση. Η υποχρεωτική ανταλλαγή, η οποία σκόρπισε δυσαρέσκεια στον προσφυγικό κόσμο, ασφαλώς παραβίαζε θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Αφορούσε 355.000 Μωαμεθανούς της Ελλάδας και 190.000 Έλληνες της κεντρικής Μικράς Ασίας και του Πόντου.
Ο κύριος όγκος των προσφύγων είχε ήδη φτάσει στην Ελλάδα και η επιστροφή του ήταν ουσιαστικά ανέφικτη. Για τον αριθμό των προσφύγων που έφτασαν στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία, εκτός από εκείνα της απογραφής του 1928, η οποία κατέγραψε περίπου 1.200.000 πρόσφυγες. Αν υπολογίσουμε όμως το υψηλό ποσοστό θνησιμότητας λόγω των επιδημιών και των άθλιων συνθηκών διαβίωσης, την αντίστοιχη μείωση των γεννήσεων λόγω της σύνθεσης του προσφυγικού πληθυσμού και το γεγονός της μετακίνησης πολλών από αυτούς σε άλλες χώρες, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ο αρχικός αριθμός των προσφύγων που ζήτησαν καταφύγιο στο ελληνικό έδαφος ήταν σαφώς μεγαλύτερος.
Η υποδοχή, η περίθαλψη και η αποκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων υπήρξε τεράστιο έργο, το οποίο επηρέασε άμεσα και ποικιλοτρόπως την Ελλάδα του Μεσοπολέμου.
Οι εξαθλιωμένοι πρόσφυγες που κατέκλυσαν τη χώρα έθεσαν το αποδυναμωμένο ελληνικό κράτος ενώπιον πρωτόγνωρων ευθυνών, καθώς έπρεπε να αντιμετωπίσει τις επείγουσες και πιεστικές ανάγκες ενός μεγάλου τμήματος του πληθυσμού του.
Αμέσως μετά την αναστάτωση της πρώτης περιόδου, έγινε φανερό ότι το κολοσσιαίο έργο της αποκατάστασης δεν μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς εξωτερική βοήθεια.
Η Κοινωνία των Εθνών, ανταποκρινόμενη σε ελληνικό αίτημα, ενέκρινε τη δανειοδότηση της χώρας, θέτοντας ως όρο τη δημιουργία μιας αυτόνομης οργάνωσης που θα διαχειριζόταν τους πόρους του δανείου και θα αναλάμβανε την κύρια ευθύνη της προσφυγικής εγκατάστασης.
Στις 29 Σεπτεμβρίου 1923 υπογράφηκε μεταξύ Ελλάδας και Κοινωνίας των Εθνών το πρωτόκολλο ίδρυσης της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (Ε.Α.Π.), τη διοίκηση της οποίας ανέλαβε τετραμελές συμβούλιο αποτελούμενο από δύο ξένους (πρόεδρο και αντιπρόεδρο) και δύο Έλληνες.
