(Φωτό: Σμύρνη: η ξακουστή μητρόπολη στις φλόγες, Σεπτέμβριος 1922)
Φέτος συμπληρώνονται 90 χρόνια από την ίδρυση της πόλης μας.
Μέσα απ’ αυτή τη σελίδα, θα κάνουμε μια αναδρομή (σε συνέχειες) στην ιστορία, όχι μόνο της πόλης μας, αλλά και της Σμύρνης, απ’ όπου ξεκίνησαν όλα.
Θα ξεκινήσουμε από τα προϊστορικά χρόνια και θα φτάσουμε στο σήμερα…
Οδηγός μας, το Λεύκωμα της πόλης μας «Νέα Σμύρνη, από την καταστροφή στη δημιουργία», του οποίου η δεύτερη έκδοση κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες.
Οι πρόσφυγες στην Ελλάδα
Η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων έριξε το βάρος της στην αγροτική αποκατάσταση, που μπορούσε να πραγματοποιηθεί γρηγορότερα και οικονομικότερα, χωρίς όμως να παραλείψει να δραστηριοποιηθεί και στον τομέα της αστικής εγκατάστασης.
Στα έξι χρόνια της ζωής της, η Επιτροπή επιτέλεσε τεράστιο έργο και ταύτισε το όνομά της με την προσφυγική αποκατάσταση.
Παρότι η διοίκηση και η χάραξη της πολιτικής της οφειλόταν σε ξένους, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι αυτοί οι οποίοι στελέχωσαν τον μηχανισμό της ήταν Έλληνες και ότι η χρηματοδότηση των προγραμμάτων της βάρυνε το ελληνικό κράτος.
Πρόκειται ίσως για τη μόνη περίπτωση τόσο γόνιμης συνεργασίας μεταξύ Ελλήνων και ξένων στη σύγχρονη περίοδο. Άλλωστε, η εγκατάσταση των προσφύγων εξακολουθεί να αποτελεί το σημαντικότερο ειρηνικό επίτευγμα του νεοελληνικού κράτους από της συστάσεώς του.
Τα παραπάνω σε καμία περίπτωση δεν σημαίνουν ότι δεν υπήρξαν τριβές και προβλήματα, λάθη και αδικίες. Αν και κάποιοι έμειναν έξω από το πρόγραμμα αποκατάστασης, ο σπουδαιότερος κοινωνικός στόχος επιτεύχθηκε για την κρίσιμη μάζα των προσφύγων. Στόχος που δεν ήταν άλλος από την ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία, ώστε να εξαλειφθούν εστίες αναταραχής και αποσταθεροποίησης. Η περίθαλψη και η εγκατάσταση των προσφύγων δεν ήταν ζήτημα μόνο εθνικής φιλοτιμίας αλλά και πολιτικής πρόληψης. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε το 1926 ο πρόεδρος της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων Charles Howland, ≪η αρωγή σε τέτοιες ατυχείς στιγμές αποτελεί όχι μόνο ζήτημα ανθρωπισμού αλλά και πολιτική αναγκαιότητα≫.
Η κοινωνική αφομοίωση όμως δεν ήταν καθόλου εύκολη, καθώς δημιουργήθηκε βαθιά αντίθεση μεταξύ γηγενών και προσφύγων σε όλα τα επίπεδα της οικονομικής και πολιτικής ζωής. Η παρουσία των προσφύγων οδήγησε σε σκληρό ανταγωνισμό με τους αυτόχθονες τόσο στην αγορά εργασίας όσο και στην προσπάθεια για την απόκτηση γης, αλλά και σε όλη την κλίμακα των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
Η ένταξη των προσφύγων στο βενιζελικό στρατόπεδο τους τοποθέτησε στη δίνη της αντίθεσης των δύο παρατάξεων του εθνικού διχασμού.
Ο αντιβενιζελικός πολιτικός κόσμος και ο φιλικός προς αυτόν Τύπος δεν προσπάθησαν απλώς να εκμεταλλευτούν τις φοβίες των παλαιοελλαδιτών απέναντι στους πρόσφυγες, αλλά καλλιέργησαν και μίσος εναντίον τους.
Την αντίθεση ενίσχυε η κοινωνική απομόνωση που δημιουργούσε η εγκατάσταση σε ιδιαίτερους χώρους, χωριά ή συνοικισμούς.
