(Φωτό: Άποψη της πόλης των Αθηνών το 1911. Η θέση που θα καταλάμβανε σε λίγα χρόνια ο οικισμός της Νέας Σμύρνης εντοπίζεται στο άνω αριστερό τέταρτο της φωτογραφίας, μεταξύ του Αγίου Σώστη και του Παλαιού Φαλήρου.)
Φέτος συμπληρώνονται 90 χρόνια από την ίδρυση της πόλης μας.
Μέσα απ’ αυτή τη σελίδα, θα κάνουμε μια αναδρομή (σε συνέχειες) στην ιστορία, όχι μόνο της πόλης μας, αλλά και της Σμύρνης, απ’ όπου ξεκίνησαν όλα.
Θα ξεκινήσουμε από τα προϊστορικά χρόνια και θα φτάσουμε στο σήμερα…
Οδηγός μας, το Λεύκωμα της πόλης μας «Νέα Σμύρνη, από την καταστροφή στη δημιουργία», του οποίου η δεύτερη έκδοση κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες.
Η προσφυγική εγκατάσταση στη Νέα Σμύρνη
Λίγο καιρό μετά την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα, οι πρόσφυγες άρχισαν να προσπαθούν να ανασυγκροτήσουν τους παλιούς κοινοτικούς τους δεσμούς.
Ιδιαίτερα οι πρόσφυγες που προέρχονταν από τα αστικά κέντρα των δυτικών παραλίων της Μικράς Ασίας, είχαν την αίσθηση ότι δεν ήταν δυνατόν να αντιμετωπιστούν όπως ο υπόλοιπος προσφυγικός πληθυσμός.
Οι κοσμοπολίτες Σμυρνιοί, φορείς υψηλής παιδείας και μέχρι πρόσφατα οικονομικά ισχυροί, επιδίωξαν να διατηρήσουν την ξεχωριστή θέση που κατείχαν στη Μικρά Ασία και στη νέα τους πατρίδα, οριοθετώντας έναν χώρο εγκατάστασης ≪διαφορετικό≫ από εκείνο των υπόλοιπων προσφύγων.
Έτσι, η Νέα Σμύρνη ήταν από τις λίγες περιπτώσεις πανελλαδικά που, μια προσφυγική συνοικία, σχεδιάστηκε εξαρχής ως αστική περιοχή.
Τα οικόπεδα διανεμήθηκαν στους δικαιούχους έναντι αντιτίμου. Τα νομικά διατάγματα για την απαλλοτρίωση των οικοπέδων κοντά στη λεωφόρο Συγγρού, από το ύψος του Αγίου Σώστη και προς τα νότια, εκδόθηκαν τον Αύγουστο (Ν.Δ. 8/14-8-1923 ≪Περί αναγκαστικής απαλλοτριώσεως γηπέδου παρά την Λεωφ. Συγγρού≫) και τον Νοέμβριο του 1923 (Ν.Δ. 22/29-11-1923 ≪Περί αναδημοσιεύσεως και τροποποιήσεως του Ν.Δ. “Περί αναγκαστικής απαλλοτριώσεως γηπέδου παρά την Λεωφ. Συγγρού”≫), καθώς και τον Απρίλιο του 1924.
Στις διαδικασίες ίδρυσης οικισμού με αστικό χαρακτήρα για τους πρόσφυγες από τη Σμύρνη, καθώς και στην επιλογή του σχετικού χώρου, πρωτοστάτησε ο Βασίλειος Παπαδόπουλος, αρχιδιάκονος της Ιεράς Μητρόπολης Σμύρνης (1914-1922) και μετέπειτα μητροπολίτης Φλωρίνης-Αλμωπίας και Εορδαίας. Ο Παπαδόπουλος διορίστηκε τοποτηρητής της Ιεράς Μητρόπολης Σμύρνης από το Οικουμενικό Πατριαρχείο τον Νοέμβριο του 1922. Ο ρόλος που διαδραμάτισε ο συγκεκριμένος άνθρωπος στην αποκατάσταση του άλλοτε ποιμνίου του, που τώρα βρισκόταν σε κατάσταση προσφυγιάς, καθιστά φανερό ότι η κοινωνική και κοινοτική ιεραρχία των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων μεταφέρθηκε όσο ήταν δυνατόν στη νέα πατρίδα. Αυτή η δραστηριότητα του Παπαδόπουλου περιγράφεται από τον Απόστολο Ορφανίδη, σε σύγγραμμα με τίτλο «Στοιχεία διά την Ιστορίαν της Νέας Σμύρνης», το οποίο εκδόθηκε το 1956.
Ο Ορφανίδης, διακεκριμένος ιατρός και ιδρυτής του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών, διατέλεσε υπουργός Υγιεινής, Προνοίας και Αντιλήψεως κατά την περίοδο 1924-1925. Έχοντας γεννηθεί στη Σμύρνη, επέδειξε ιδιαίτερη ευαισθησία στο ζήτημα της αποκατάστασης της συγκεκριμένης προσφυγικής μερίδας.
