[Φωτό: Ο οικισμός της Νέας Σμύρνης το 1927 από την περιοχή της σημερινής πλατείας Περιμένη. Τα σπίτια έχουν οικοδομηθεί εκατέρωθεν δρόμου, ο οποίος ταυτίζεται με τη σημερινή λεωφόρο Βενιζέλου. Ο χωματόδρομος που διακρίνεται στο κάτω μέρος της φωτογραφίας είναι η ιστορική οδός που οδηγούσε από το Φάληρο στην πόλη των Αθηνών.]
Φέτος συμπληρώνονται 90 χρόνια από την ίδρυση της πόλης μας.
Μέσα απ’ αυτή τη σελίδα, θα κάνουμε μια αναδρομή (σε συνέχειες) στην ιστορία, όχι μόνο της πόλης μας, αλλά και της Σμύρνης, απ’ όπου ξεκίνησαν όλα.
Θα ξεκινήσουμε από τα προϊστορικά χρόνια και θα φτάσουμε στο σήμερα…
Οδηγός μας, το Λεύκωμα της πόλης μας «Νέα Σμύρνη, από την καταστροφή στη δημιουργία», του οποίου η δεύτερη έκδοση κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες.
H ίδρυση του οικισμού
Η πρώτη απαλλοτρίωση εκτεινόταν μέχρι την οδό Δαρδανελλίων στα ανατολικά, την οδό Αιγαίου στα βόρεια και την οδό Προποντίδος (μετέπειτα Θ. Σοφούλη) στο νότιο τμήμα.
Το έδαφος στην περιοχή αυτή ήταν ιδιαίτερα ανώμαλο, καθώς διασχιζόταν από ρυάκια και χειμάρρους.
Αρχικοί δικαιούχοι στην πρώτη απαλλοτρίωση ήταν 2.400 οικογένειες, στις οποίες το Υπουργείο Προνοίας χορηγούσε παραχωρητήρια. Η διατήρηση των παραχωρητηρίων από τους πρόσφυγες απαιτούσε τη συμμόρφωση με ορισμένους κανόνες που αφορούσαν την ανέγερση κατοικιών ή τη μεταβίβαση των οικοπέδων, η οποία απαγορευόταν για πέντε χρόνια.
Η δεύτερη απαλλοτρίωση, η οποία πραγματοποιήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930, συμπεριέλαβε τις εκτάσεις από την οδό Προποντίδος έως τις οδούς Αποστόλου Παύλου (σημερινή οδός Ναζλίου), Κύπρου και Παμφυλίας στα νότια του αρχικού οικιστικού πυρήνα· επίσης, εδάφη από την οδό Δαρδανελλίων έως την Ευξείνου Πόντου στα ανατολικά. Οι εκτάσεις που προσαρτήθηκαν κατά τη δεύτερη απαλλοτρίωση χωρίστηκαν σε 2.200 οικοδομήσιμα οικόπεδα.
Πρώτος οικιστής του νέου προαστίου ήταν ο ξυλουργός Αλέξανδρος Βαπορίδης, ο οποίος εγκαταστάθηκε (σε οικία στο οικόπεδο 6 του οικοδομικού τετραγώνου 80) το 1926.
Δώδεκα χρόνια αργότερα, ο δρόμος μπροστά στο σπίτι αυτό ονομάστηκε οδός Βαπορίδου προς τιμήν του πρώτου κατοίκου της Νέας Σμύρνης.
Συστηματική ανοικοδόμηση δεν άρχισε πριν από το 1929. Μέχρι τότε είχαν χτιστεί μόλις εκατό σπίτια, τα περισσότερα μονώροφα και μικρά, με δαπάνες των ίδιων των κατοίκων.
Ο Αντώνης Πανταζής, ερευνητής της ιστορίας της Νέας Σμύρνης, αναφέρει ότι κατά το 1926 στη Νέα Σμύρνη κατοικούσαν μία-δύο οικογένειες, το 1927 δεκαεπτά και το 1928 γύρω στις τριάντα έξι.
