Στη θέση του υφιστάμενου μεγαλοπρεπούς Ναού είχε αρχικά κατασκευαστεί προσωρινός ξύλινος ναός της Αγίας Φωτεινής (πα-ράγκα) προσωρινός ξύλινος Ναός τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς (πα-ράγκα), για να εξυπηρετεί τις λατρευτικές ανάγκες των πρώτων οικιστών στην περιοχή της Νέας Σμύρνης. Η ανέγερση του σημερινού μεγαλόπρεπου Ναού ξεκίνησε από τον αρχιτέκτονα κ. Δεμίρη, εντός του χώρου που του παραχωρήθηκε προς το σκοπό αυτό, απ’ το ελληνικό δημόσιο. Τα εγκαίνια του Nαού έγιναν στις 27 Οκτωβρίου του 1940, ενόσω ήταν ακόμα ημιτελής από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Χρύσανθο.
Εντός του Ιερού Ναού βρίσκεται -εδώ και περίπου πενήντα χρόνια- το ξυλόγλυπτο Τέμπλο, ο Δεσποτικός Θρόνος και ο Ιερός Άμβωνας του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννου του «Επάνω Μαχαλά» της Σμύρνης, πανομοιότυπα των αντίστοιχων ξυλόγλυπτων του πυρποληθέντος ιστορικού Μητροπολιτικού Ναού της Αγίας Φωτεινής Σμύρνης. Τα ιερά κειμήλια χορηγήθηκαν στο ελληνικό κράτος, μετά από ενέργειες του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου, με τη συγκατάθεση της τουρκικής ηγεσίας.
Δεκαέξι χρόνια μετά τη μεγάλη καταστροφή, το 1938, ο πατήρ Γροπέτης, τα βρήκε να στέκουν στη θέση τους, σωσμένα ως εκ θαύματος, απ’ το εκτεταμένο λαθρεμπόριο έργων τέχνης της Ορθοδοξίας. Πήρε άδεια απ’ τις τουρκικές αρχές και κατάφερε να τα στείλει –μέσω Μυτιλήνης- στην Αθήνα. Στην Αθήνα πια αποφασίστηκε να μην δοθούν ούτε στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, ούτε στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Νέας Φιλαδελφείας, αλλά στην Αγία Φωτεινή, ως ιστορική συνέχεια της Μητρόπολης της Σμύρνης.
Στις 18 Οκτωβρίου του 1944, φτάνουν τα κιβώτια στην Ελλάδα. Τα έξοδα μεταφοράς τους κάλυψε ο Μικρασιάτης Ηλίας Κοκκώνης. Σύμφωνα με τον βυζαντινολόγο Αναστάσιο Ορλάνδο, η πρώτη τοποθέτηση δεν ήταν επιτυχής κι έτσι πραγματοποιήθηκε έρανος που απέφερε 10.000 δολάρια για τη δεύτερη τοποθέτησή τους.
Τα έργα έχουν κατασκευαστεί κατά τον 19ο αιώνα, από τα χέρια του ίδιου, σπουδαίου, πλην άγνωστου σήμερα τεχνίτη, ο οποίος συνδύασε την ελληνική παράδοση με το δυτικό μπαρόκ. Αποτελούν αληθινά αριστουργήματα εκκλησιαστικής ξυλογλυπτικής τέχνης, διότι απεικονίζουν πλήθος θεμάτων, υπό τη μορφή ανάγλυφων παραστάσεων από την Αγία Γραφή και τη ζωή της Εκκλησίας. Xαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η όλη σύνθεση του τέμπλου «μοιάζει να πάλλεται, προσφέροντας στον επισκέπτη τη ζωή, την κίνηση και τη χαρά της Δημιουργίας».
Το 1996 ανεγέρθηκε το κωδωνοστάσιο των 33 μέτρων, πανομοιότυπο με αυτό του Ναού στην Σμύρνη. Το περίφημο καμπαναριό, το υψηλότερο και επιβλητικότερο μνημείο της Ελληνικής Ορθοδοξίας, ανατινάχτηκε από τους Τούρκους, τον μοιραίο Αύγουστο του 1922.
Ο Ναός πανηγυρίζει την Κυριακή της Σαμαρείτιδος, εορτή της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Φωτεινής, πολιούχου της Νέας Σμύρνης. Επίσης, με ιδιαίτερη ευλάβεια εορτάζονται στις 23 Φεβρουαρίου, η μνήμη του Αγίου Πολυκάρπου Σμύρνης (πολιούχου της Σμύρνης) και την Κυριακή προ της Υψώσεως, τον Σεπτέμβριο, η μνήμη του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης.
Πηγή:
https://www.imns.gr
Ένωση Βουρλιωτών Μικράς Ασίας – http://enosivourlioton.gr
Ένωση Μικρασιατών Φοιτητών – https://mikrasiatwn.wordpress.com
